Category Archives: IT Historie

The Information Society: Transformations

Een film van het Aspen Institute for Humanistic Studies, met Marc Porat als executive producer en schrijver. De film is gebaseerd op zijn PhD dissertatie, The Information Economy (Stanford, 1976). Volgens de inleiding poneerde hij daarin: ‘a macroeconomic model showing that an emerging “information sector” comprised of knowledge workers and information technology would become the dominant driver of the U.S. economy and workforce.’

Het is een ‘journey into memory lane’. Ik herinner me dat ik de VHS band hiervan ooit gehad heb. Met het verdwijnen van mijn VHS speler is ook de film uiteindelijk ooit verloren gegaan. Des te beter dat we deze film kunnen zien op YouTube, daar geplaatst door de regisseur David Hoffman. Het is een bijzondere film, waarin Porat als visionair de ‘dawn of the computer age’ voorspelde. Het is intrigerend dat er toen al zorgen waren over de problemen met privacy, desinformatie en informatie overload, problemen die vandaag de dag nog steeds niet zijn opgelost. Integendeel!

Ondanks het feit dat het jargon wat anders is geworden en het bewustzijn wat meer is ingedaald nu we midden in de ‘computer age’ zitten, is het nog steeds de moeite waard om dit mooie staaltje van futurisme te bekijken. Het duurt ongeveer een uur, maar het is meer dan de moeite waard en het roept nog steeds vele vragen op. Gebaseerd op wat bekend was eind jaren ’70, weet de film met overtuiging de toekomst te voorspellen. Dat wij nu kunnen zeggen dat de film het grotendeels bij het rechte eind had, is een brevet van vermogen van Porat. De film is ook gearchiveerd.

Digits, Connecting to the future

Derek Muller begeleidt ons naar het fysieke hart van het Internet, beschrijft de allereerste boodschap verzonden door Leonard Kleinrock, en laat zien hoe ‘Internet co-creators’ Vint Cerf en Bob Kahn een taal ontwierpen die het Internet zoals we dat kennen mogelijk maakte. Een video uit 2016, ongeveer 50 minuten. Een interessant overzicht. Wel heel Amerikaans, Europese ‘grootheden’ als Berners Lee en Davies ontbreken. Net alsof die geen enkele rol hebben gespeeld.

IT Iconen

Bill Gates en Steve Jobs zijn twee van de meest succesvolle ICT-Iconen van het eind van de 20ste en het begin van de 21ste eeuw. Twee recente biografische films over deze twee IT grootheden laat ik hier volgen.

The Google Boys

Google’s opkomst en groei is een belangrijke factor in de enorme ontwikkeling van het Internet. Google slaagde in de missie om informatie beter vindbaar en toegankelijk te maken. Het werd de grootste search engine omdat het betere resultaten gaf, sneller relevante resultaten gaf dan de concurrentie en gebruikers het gevoel gaf te vinden wat ze zochten. Het algoritme is geheim, uiteraard. In 2005 maakte het Biography Channel een documentaire over de oprichters van het bedrijf, Larry Page and Sergey Brin, en dat werd tegelijkertijd ook een documentaire over het bedrijf zelf. Het is twaalf jaar oud en ontegenzeggelijk verouderd, maar is desalniettemin nog steeds zeer de moeite waard

The Joy of Data

In deze BBC documentaire verkent de wiskundige Dr Hannah Fry de wereld van data, de wijze waarop het wordt verzameld, opgeslagen, gedeeld en van betekenis voorzien. De ‘Joy of Data’ is over het ontdekken van patronen. Fry ziet data als de brug tussen de gewone, fysieke wereld en de geordende wereld van de wiskunde, waar alles gevangen kan worden in wiskundige vergelijkingen en formules. Het gaat over de verbinding tussen Scrabble en online streaming, verklaart waarom melkkoeien stappenmeters om hebben en onthult het netwerk achter Wikipedia. Fry benadrukt de rol van Claude Shannon, die een manier bedacht om informatie te digitaliseren. Het op een voetstuk plaatsen van Shannon slaat door, maar het blijft een mooie en interessante documentaire. Fry concludeert uiteindelijk dat ondanks alles de mens nodig zal zijn om data betekenis te geven.

History of Virtual Reality

Virtual Reality is hot! Nu de smartphone een centrale rol gaat spelen in virtual reality scenario’s is het interessant eens te zien hoe de geschiedenis (hoe kort ook) van dat fenomeen er uit ziet. Een korte documentaire die dat verleden uit de doeken doet.

The secret history of hacking

Een ‘historische’ film over het ontstaan en de eerste jaren van ‘hacking’ (1970-2000).

Wikipedia weet er het volgende van te melden: “The featured computer security hacking and social engineering stories and anecdotes predominantely concern experiences involving Kevin Mitnick. The film also deals with how society’s (and notably law enforcement’s) fear of hacking has increased over time due to media attention of hacking (by way of the film WarGames as well as journalistic reporting on actual hackers) combined with society’s further increase in adoption of and subsequent reliance on computing and communication networks. John Draper, Steve Wozniak and Kevin Mitnick are prominently featured while the film additionally features comments from or else archive footage concerning Denny Teresi, Joybubbles, Mike Gorman, Ron Rosenbaum, Steven Levy, Paul Loser, Lee Felsenstein, Jim Warren, John Markoff, Jay Foster, FBI Special Agent Ken McGuire, Jonathan Littman, Michael Strickland and others”.

Een aardige introductie in de geschiedenis van een fenomeen dat aanleiding gegeven heeft tot het ontstaan van informatiebeveiliging. De strijd tussen beide fenomenen kleurt de ontwikkeling van de ICT tot in onze tijd.

The history of email

Email is nu precies 42 jaar een belangrijk medium. Het is op dit moment een onmisbaar onderdeel van het sociale, economische en politieke leven. Er zijn vele veranderingen geweest in email (en de manier waarop het gepresenteerd wordt) sinds het ontstaan ervan als een communicatiemiddel voor universiteiten. Een mooie infographics brengt de geschiedenis van email in kaart. De infographic is gemaakt door reachmail.com bij het 40-jarig bestaan van email in 2011.

Een toekomstbeeld van AT&T uit 1961

Deze vermakelijke film laat het toekomstbeeld zien dat AT&T in 1961 wilde schetsen, gericht op communicatie. Het liep in werkelijkheid allemaal wat anders, maar gebaseerd op de technologie van die tijd was het een aardige gok.

Witch gerestaureerd

Een Brits museum heeft ’s werelds oudste, nog werkende digitale computer gerestaureerd. Het herstel van de Witch, zoals de computer heet, heeft 3 jaar geduurd. Hij werd bij toeval ontdekt in een gemeentelijke opslagruimte in Birmingham waar hij al 20 jaar jaar wegkwijnde. In zijn hoogtijdagen was Witch de getallenkraker van het Britse onderzoeksinstituut voor atoomenergie in Harwell (Oxfordshire). Wetenschappers van het instituut moesten hun berekeningen voor de komst van de elektronische computer met telmachines uitvoeren.

De bouw van de computer, met een gewicht van 2500 kilo en afmetingen van 6 x 2 x 1 meter, begon in 1949. Hij kwam in 1951 in bedrijf, toen nog onder de naam Harwell Dekatron. Het systeem was weliswaar traag – het duurde 10 seconden om 2 getallen te vermenigvuldigen – maar naar toenmalige begrippen zeer betrouwbaar, met een ‘uptime’ van wel 80 uur per week. De Witch maakte gebruik van het tientallig stelsel en was dus niet binair, zoals elke moderne computer.

In 1957 namen snellere computers de rol van de Harwell Dekatron bij het Atomic Energy Research Establishment over. De Witch belandde na een wedstrijd bij de Universiteit van Wolverhampton, waar hij werd ingezet om studenten te leren programmeren. Om die functiewijziging tot uiting te brengen kreeg het apparaat een nieuwe naam: Wolverhampton Instrument for Teaching Computing from Harwell, kortweg Witch.

Op zijn beurt schonk de universiteit de Witch in 1973 aan het museum voor wetenschap en industrie in Birmingham, tot de sluiting van het museum in 1997. De computer werd in onderdelen opgeslagen en raakte in de vergetelheid. Een bestuurslid van het nationale computermuseum (TNMOC) ontdekte het controlepaneel van de Witch in 2008 bij toeval op een foto die een conservator had genomen tijdens een speurtocht naar onderdelen voor een andere computer.

Nadat ook de rest was teruggevonden en de zwaar vervuilde Witch in 2009 naar het computermuseum was overgebracht, kon de restauratie door een team van vrijwilligers beginnen. Vrijwel alle belangrijke onderdelen, zoals de 828 Dekatron-buizen die het werkgeheugen vormen, 480 relais en 7073 relais-schakelaars, zijn volledig origineel.

De gerestaureerde Witch wordt vandaag (20 november) in aanwezigheid van 2 van de oorspronkelijke ontwerpers onthuld in het nationale computermuseum in Bletchley Park (Buckinghamshire), waar in de Tweede Wereldoorlog de Britse contraspionage was gevestigd. Daarna is de computer in volle glorie te bezichtigen voor het publiek. Een van de andere pronkstukken in de collectie is de Colossus, de eerste elektronische semi-programmeerbare computer ter wereld. Voor wie een bezoekje wil brengen aan deze mastodont: het museum is alleen geopend op donderdag- en zaterdagmiddagen.

Voor de Colossus:

The Machine that changed the World

The Machine That Changed the World is de langste, meest uitgebreide en diepgaande documentaire over de geschiedenis en impact van de computer ooit gemaakt, maar is sinds de productie ervan in 1992 bijna onvindbaar. De enig overgebleven kopieen staan op VHS-banden in schoolbibliotheken of thuisbioscopen. In 2011 werd de gehele serie digitaal aangeboden op YouTube (gebaseerd op een eerdere publicatie door Andy Baio in 2008, maar die versie was bijna onvindbaar). De serie bestaat uit vijf delen, van bijna een uur elk.

Wikipedia stelt het volgende: ‘The first three episodes deal with the history of fully electronic general-purpose digital computers from the ENIAC through desktop microcomputers. The pre-history of such machines is examined in the first episode (‘Giant Brains’), and includes a discussion of the contributions of Charles Babbage, Ada Lovelace, Alan Turing, and others. The fourth episode (‘The Thinking Machine’) explores the topic of artificial intelligence. The fifth episode (‘The World at Your Fingertips’) explores the then-newly-emerging worldwide networking of computers’.

De video’s moeten in hun tijd worden gezien: begin jaren ’90. Als zodanig is het een must om deze films te bekijken. Ongeveer vijf uren film ! Veel plezier ermee !

Het Antikythera mechanisme: een Griekse rekenmachine

In Ancient Discoveries is in 2010 een documentaire uitgezonden over de ‘Antikythera Mechanism’, een computer look-alike uit de oudheid, waarschijnlijk gebruikt om de bewegingen van sterren en planeten te berekenen. We hebben er hier al eerder over bericht: hier en hier. Het is een mechanische computer. Het is in 1900-1901 ontdekt, maar de betekenis en complexiteit ervan zijn nooit begrepen. Tijd van ontstaan is waarschijnlijk rond 150 v. Chr. Professor Michael Edmunds van Cardiff University leidde het meest recente onderzoek naar het mechanisme en stelt: ‘This device is just extraordinary, the only thing of its kind. The design is beautiful, the astronomy is exactly right. The way the mechanics are designed just makes your jaw drop. Whoever has done this has done it extremely carefully … in terms of historic and scarcity value, I have to regard this mechanism as being more valuable than the Mona Lisa’. Het emchanisme is ten toon gesteld is het Nationaal Archeologisch Museum van Athene, samen met een reconstructie gemaakt door Derek de Solla Price.

Kijk ook deze film uit 2008: The Antikythera Mechanism. Decoding an Ancient Greek mystery., in twee delen:

Ken Olsen en DEC

Computerpioniers zijn op deze site al verschillende keren voorbij gekomen. Deze keer Ken Olsen, oprichter van Digital Equipment Corporation, dat eind jaren ’90 opgeslokt werd door Compaq. Olsen was toen al verdwenen als topman van het bedrijf. Veel van wat vandaag de dag normaal is in een computer vind zijn oorsprong bij DEC. Een aantal filmpjes die inzicht geven in dat bedrijf en zijn oprichter.

The Dream Machine

In 1991 vertoonde de BBC een documentaire over de geschiedenis van de computer als rekenmachine. Het is een uitermate interessant historisch overzicht, waarin aandacht besteed wordt aan een belangrijke reden voor het uitvinden van dit soort machines: het maakte hard werken minder nodig…. Van voor Eniac tot en met Turing en after….

Inside the mind of Google

Maria Bartiromo toont de kijkers in Inside The Mind of Google een zeldzame blik op een van de machtigste technologiebedrijven van vandaag de dag, en zijn kroonjuweel: de Google Internet zoekmachine. Een fascinerende geschiedenis hoe twee studenten binnen een decennium een wereldwijd miljardenbedrijf opbouwden. We verwijzen hier ook naar een eerdere filmreeks die wij hier toonden: A history of Internet Search and Google.

Hackers Wanted

Hackers Wanted is een Amerikaanse documentaire uit 2008, die nooit de televisie bereikt heeft. De documentaire werd geregisseerd en geschreven door Sam Bozzo. De film onderzoekt de oorsprong en aard van hackers en hacking door de avonturen van Adrian Lamo te volgen en zijn verhaal te contrasteren met dat van controversiele figuren in de geschiedenis. De oorsprobkelijke naam is ‘Can You Hack It ?”. De film heeft nooit een conventionele release gekregen, waarschijnlijk door conflicten tussen de producer en andere leden van het productieteam. De meestal genoemde reden is verschil van mening over de kwaliteit van het eindproduct. In mei 2010 verscheen een versie op BitTorrent.

De film is interessant vanwege het historische overzicht dat het biedt en de effecten van de Amerikaanse angst voor terrorisme. De film duurt ongeveer 1 1/2 uur. We laten hier de volledige versie volgen.

Hackers: wizards of the electronic age

Steve Wozniak, Andy Hertzfeld, Bill Atkinson, Lee Felsenstein, Richard Stallman, Richard Greenblatt, Steven Levy en anderen als hoofdpersoon van een klassieke documentaire over de programmeurs die de personal computer lanceerden. Hackers doelt hier niet op kwaadwillende cybercriminelen. Het gaat om de ‘nerds’ die een doorbraak in technologie realiseerden en onze wereld veranderden. Sommigen werden onvoorstelbaar rijk, anderen vergaarden grote hoeveelheden kennis, maar weinig geld. De film werd geproduceerd een jaar of tien voordat het Internet zijn daadwerkelijke intrede maakte. Alle interviews werden gemaakt in een weekeinde in 1984, op de eerste Hackers Conference, georganiseerd door Steward Brand en Kebin Kelley, in Sausalito, California.