20 mei 2010
De Tweede Kamer geeft de Rekenkamer de opdracht door te rekenen hoeveel de overheid kan besparen met open source en open standaarden. Ook cloud-computing wordt onderzocht. De beide moties zijn op de laatste stemmingsronde voor de landelijke verkiezingen aangenomen en zullen in de praktijk pas bij een nieuwe Tweede Kamer tot concreet resultaat leiden, die dan ook op de uitvoering zal toezien. De eerste motie is ingediend door SP-kamerlid Arda Gerkens en leidt ertoe dat het parlement de Algemene Rekenkamer officieel verzoekt om een onderzoek te doen hoeveel geld er nou precies te besparen valt als er een overstap op open standaarden wordt gemaakt. Ook willen de politici weten wat er te besparen valt met open-sourcesoftware. Daarbij gaat de vraag niet alleen om het Rijk, maar zou meteen ook naar de gemeenten moeten worden gekeken. Of dat onderzoek er daadwerkelijk komt, is nog onzeker. Het is theoretisch mogelijk dat Algemene Rekenkamer het verzoek weigert. 'Ik hoop van harte dat ze dit onderzoek oppakken, omdat ik juist hun expertise erg hoog acht', zegt Gerkens. 'Kijk ik heb hoge verwachtingen van de uitkomst. Volgens mij kunnen we zeker miljoenen besparen, maar ik zou ook niet vreemd opkijken als het om miljarden blijkt te gaan'.
Verantwoordelijk staatssecretaris van Binnenlandse Zaken Ank Bijleveld (CDA) ziet niets in het onafhankelijke onderzoek en wijst op een onderzoek dat zij laat uitvoeren. Voor 1 december 2010 verwacht ze met resultaten te kunnen komen. Dat er een los onderzoek komt, is volgens Gerkens niet vreemd: 'Ik vind het ontzettend belangrijk dat dit onafhankelijk gebeurt. De Tweede Kamer vindt dat ze zichzelf moet laten informeren. Let wel: we hebben het over een politiek gevoelig onderwerp'. Het negatieve advies van de bewindvoerder is opmerkelijk. Een verzoek aan de Rekenkamer is iets van het parlement zelf en heeft niets met het ministerie van doen. Gerkens wreef dat de staatssecretaris ook in tijdens een debat een dag eerder, waarna die laatste moest erkennen dat zij zich daar niet mee moest bemoeien. Gerkens bestempelt de bemoeienis als 'niet chique'. Een andere manier om kosten te besparen is volgens VVD-kamerlid Brigitte van der Burg door een overstap naar cloud-computing te maken. Daarom wil ze dat de regering voor 1 november met een strategie op de proppen komt. Ook dat plan kon op de steun van een kamermeerderheid rekenen. Dat betekent nog niet dat meteen tot een overstap wordt overgegaan. De motie vraagt ook om onderzoek naar de voor- en nadelen van de cloud, waarbij vooral ook beveiliging veel aandacht moet krijgen. Vooral het laatste punt zal nodig zijn, want begin april waarschuwde de AIVD nog vooral de overheid voor de risico's van online diensten. Overigens is het niet zo dat de overheid nog niet met de cloud bezig is. Op informele baiss wordt al met de cloud geëxperimenteerd. Ook wordt bij het Rijk serieus gekeken naar een eigen overheidscloud. Zo'n onderzoek kan geen kwaad: het kan wat vooropgezette oordelen over misschien wel onjuiste uitgangspunten uit de weg ruimen. Of open source goedkoper is, is nog maar zeer de vraag; het is ook helemaal niet het uitgangspunt dat het goedkoper is. Het gaat erom dat dat de sourcecode vrij te gebruiken en manipuleren is. De 'cloud' kan het eenvoudiger maken; of het goedkoper wordt is best mogelijk. De overheid zal overigens nooit zomaar gebruik kunnen maken van een publieke 'cloud'; het zal toch gauw als een private 'cloud' moeten worden ingericht.
