3 mei 2007

De ICT Barometer van Ernst & Young waarschuwt voor een Nederlandse 'braindrain' als ICT-bedrijven de uitbesteding van ICT-werkzaamheden aan lagelonenlanden verder doorzetten. Het onderzoek toont aan dat de trend tot outsourcing onverminderd lijkt door te zetten, al is er in mei een stagnatie te constateren. De budgetten echter zullen naar verwachting sterk stijgen, waardoor het aantal uit te besteden projecten zal toenemen. De ICT Barometer wordt tweemaandelijks 'opgenomen' in opdracht van Ernst & Young. Meer dan 600 ICT-topmannen in de overheid en het bedrijfsleven worden hiervoor ondervraagd. Dit jaar wordt ongeveer 17 procent van het IT-budget van bedrijven aan outsourcing besteed, naar verwachting zal dat binnen enkele jaren verdubbelen naar 35 procent.

Opvallend is dat het niveau van de uitbesteden activiteiten hoger wordt; softwareontwikkeling wordt het meeste uitbesteed. De eerste generatie van de outsourcingsprojecten richtte zich met name op de callcenter- en helpdeskactiviteiten; dit waren diensten die in de lagelonenlanden tegen veel lagere kosten konden worden uitgevoerd. Vooral grote bedrijven met meer dan vijfhonderd werknemers outsourcen hun arbeid, bij de overheid komt dit nauwelijks voor. Op het moment besteden 12 procent van de ondervraagden hun arbeid uit. 20 % van de ondervraagde groep overweegt dit te gaan doen in de komende jaren. Al lijkt de groei uit de offshore outsourcing te zijn (vooral de sector dienstverlening verwacht een lagere groei in activiteiten), er blijkt wel degelijk een grotere groei in budgetten te worden verwacht. Bedrijven die op dit moment ICT-activiteiten verplaatsen of uitbesteden naar lagelonenlanden, besteden hier gemiddeld 17 procent van hun ICT-budget aan. Vorig jaar was dit nog 13 procent. Over 5 jaar zal dit budget naar verwachting verdubbelen tot 35 procent. Vorig jaar werd nog verwacht dat dit maximaal een kwart zou zijn. Een andere interessante uitkomst van het onderzoek is dat China bezig blijkt met een inhaalslag op India en nu al op de 2e plaats van de ranglijst staat vergeleken met de 7e plaats vorig jaar. China is met een groei van bijna 500 procent de Oost-Europese landen voorbij gestreefd. Door Ernst & Young wordt de dreigende toename in outsourcing in verband gebracht met een 'braindrain', die ten koste zal gaan van de Nederlandse kenniseconomie. Jacob Verschuur, directeur ICT Leadership bij Ernst & Young, wijt die dreigende kennisdrain aan het tekort aan hogeropgeleide Nederlandse IT-ers. Verschuur verwacht dat deze trend zich zal doorzetten omdat Nederland te weinig opleidt, in ieder geval onder het Europese gemiddelde ligt. Verschuur dringt aan op directe actie van universiteiten, hogescholen en overheid om iets te doen aan het IT-onderwijs en daarmee het behoud van de kenniseconomie. Die combinatie van outsourcing, 'braindrain' en kenniseconomie wordt wel meer gemaakt. Verschuur trekt echter wel een erg goedkope conclusie. Het is waar dat Nederland het moeilijk heeft waar het gaat om het opleiden van informatici. Maar het bedrijfsleven besteed niet uit, omdat er in Nederland onvoldoende kennis is. Het besteed vooral uit, omdat de kosten van ontwikkeling in het buitenland lager zijn. Informatici zijn in Nederland niet voor de salarissen in Oost-Europa, India en China in te zetten, zeker niet daar waar het gaat om software-ontwikkeling. Het was eerlijker geweest als Verschuur daar wat meer aandacht aan besteed had. Outsourcing vindt vooral plaats om de kosten te verlagen; daarbij laat men zich weinig gelegen liggen aan de kenniseconomie. Ik hoor het Verschuur niet zeggen. De grootste verantwoordelijke voor de ICT-braindrain (als er die werkelijk is) is dan ook het outsourcende bedrijfsleven zelf. Overigens is er geen sprake van een 'braindrain' in de Barometer. Een 'braindrain' betekent dat voortreffelijke Nederlandse informatici en wetenschappers naar het buitenland worden getrokken, waar ze tegen in Nederland ongekende salarissen hun kennis inzetten voor niet-Nederlandse doeleinden. Dat komt voor, maar wordt hier niet bedoeld. De door Verschuur bedoelde 'braindrain' bestaat niet, want hij stelt zelf dat de kennis te weinig of niet in het land aanwezig is. Het probleem is meer dat we in ons land niet langer kennis genereren die we nodig hebben. En daar speelt ook het bedrijfsleven een rol in; kennisgeneratie heeft niet echt prioriteit. Niets belet het bedrijfsleven immers om zelf kennisdragers weg te trekken uit andere landen. Maar ja, dat kost meer geld dan men bereid is uit te geven. Zolang het routine-activiteiten zijn (en daar behoort software-ontwikkeling steeds meer bij) is er voor de kenniseconomie betrekkelijk weinig aan de hand. Het wordt erger als kern- en backoffice-processen, waar specifieke kennis over context en inhoud nodig is, worden uitbesteed. Als dat 'commodity' wordt, ga ik me echt zorgen maken…..