Category Archives: Columns

Informatiegedreven?

Mijn nieuwe column in IP. Vakblad voor Informatieprofessionals, 2015, nr. 6, p. 27.

“In januari voerde de Technische Universiteit Twente een onderzoek uit naar de wijze waarop de Amsterdamse burgers het liefst zouden communiceren met hun gemeente. Uit dat onderzoek bleek dat (ook de Internet-vaardige) burgers gebruik wensen te maken van kanalen waar persoonlijk contact domineert. De balie wordt het meest genoemd als communicatiekanaal (36%), gevolgd door de website (28%) en de telefoon (26%). Mobiele communicatiekanalen worden vrijwel niet gebruikt. De onderzoekers constateren dat er geen enkele aanleiding is om aan te nemen dat burgers de komende jaren massaal op het digitale communicatiekanaal zullen overstappen.

De overheid wil graag digitale dienstverlening: het verbetert de relatie met de burgers en de efficiëntie voor beide partijen verbetert aanzienlijk. Tenminste: dat denkt ‘men’. Digitale Overheid 2017 is gebaseerd op deze verwachting. Het Amsterdamse onderzoek is dan ook geen goed nieuws voor de ambitieuze bedenksels van de instigator van dit mega-project, onze minister van Binnenlandse Zaken Ronald Plasterk”.

Lees meer op mijn blog Bevlogen Bespiegelingen

Waanzin

Mijn nieuwe column in IP. Vakblad voor Informatieprofessionals, 2015, nr. 3, p. 29, getiteld Waanzin.

‘Deze week werd ik weer geconfronteerd met de uitspraak dat opslag van data goedkoop is en dat alles makkelijk kan worden bewaard voor een Big Data strategie. Ik kon mijn lachen niet inhouden. In 2000 kostte een gigabyte opslag gemiddeld €8,31, in 2010 €0,07. De toegenomen hoeveelheid data en het effectievere gebruik van opslaghardware in diezelfde periode zorgde voor die substantiële verlaging van de opslagprijzen. De springvloed in Thailand verhinderde een verdere verlaging van de opslagprijzen na 2011. Veertig procent van productiecapaciteit van opslagschijven werd toen vernietigd, waardoor de prijzen voor opslagschijven verdubbelden. Die prijzen zijn in het vervolg weer lager geworden, maar ze hebben het niveau van 2011 niet meer bereikt. Wat in in de gigabyte-opslagprijzen nooit is meegenomen is het gebruik en de terugvindbaarheid van data. Van 2002 tot 2010 zijn de softwarekosten daarvoor gestegen van €4,8 miljard tot €10,9 miljard. De reden voor die kostenstijging is het feit dat data betrouwbaar en duurzaam moeten zijn. Ze worden immers opgeslagen om te worden gebruikt.’

Lees meer op mijn blog, Bevlogen Bespiegelingen.

Columns

In januari 2015 ben ik gestart als columnist voor het tijdschrift IP. Vakblad voor Informatieprofessionals. In ieder nummer van IP zal een column van mijn hand verschijnen. Deze columns zal ik na verschijnen tevens publiceren op mijn blog Bevlogen Bespiegelingen. Ik zal op deze site links opnemen naar deze columns.

IP. Vakblad voor Informatieprofessionals, nr. 1, p. 23: Leve de digitale overheid?

IP. Vakblad voor Informatieprofessionals, nr. 2, p. 27: Illegaal

‘Green Computing’: IT en energieverbruik

‘Green Computing’: IT en energieverbruik

Een groei met 1000 % van de digitale wereld in vijf jaar tijd (een voorspelling van IDC) zal enorme consequenties hebben voor het milieu, zowel voor wat betreft de energie die wordt verbruikt als het afval dat wordt gecreëerd. Het electronisch afval neemt nu al toe met meer dan een miljard items per jaar, vooral mobiele telefoons, persoonlijke technologie en PC’s. De overgang naar digitale TV zal een enorme hoeveelheid analoge TV-sets, stettop boxen en DVD’s daaraan toevoegen, die rond 2011 verdubbeld zal zijn. De Verenigde Naties schatten dat 20 tot 50 miljoen ton apparaten elk jaar worden gedumpt; het is het snelst groeiende soort afval. Slechts 12 % van dit soort afval wordt gerecycled, waardoor enorme hoeveelheden chemicaliën in het milieu terecht komen. We hebben

Continue reading →

Het einde van ODF ?

Het einde van ODF ?

De grenzen van OpenDocument Format worden onmiskenbaar bepaald door de harde realiteit van door Microsoft Office gepenetreerde bedrijfsprocessen. Maar wat betekent dat nou eigenlijk voor interoperabiliteit in de vooral door FUD (Fear, Uncertainty en Doubt) van alle belangrijke oorlogvoerende partijen gedomineerde bestandsformatenstrijd ?

Eerst ODF.

Ondanks het groeiende acceptatieniveau wereldwijd voor het formaat, lijkt de strijd grotendeels gestreden – en niet ten faveure van ODF. Massachusetts heeft publiekelijk het mandaat voor open formaten aangepast om de ECMA-standaard 376: Office Open XML (OOXML) daarin een plaats te geven. Dat zat erin sinds in oktober 2006 Louis Gutierrez als CIO van Massachusetts opstapte. Dat was een duidelijk signaal dat ODF in Massachusetts niet zou slagen. De enige verrassing is dat de nieuwe CIO, Bethann Pepoli, er zo lang over zou doen om de aankondiging te doen dat OOXML officieel als een open XML-formaat zou worden erkend. Op 2 augustus gebeurde dat ook: OOXML krijgt dezelfde status in Massachusetts als ODF.

Continue reading →

Doet U aan Datawarehousing 2.0. ?

Doet U aan Datawarehousing 2.0. ?

Weet U waarin Uw gegevens worden opgeslagen ? Bent U er zeker van dat ze daarin veilig worden bewaard ? Dat ze niet zomaar toegankelijk zijn voor iedereen die daar een behoefte toe voelt ? Weet U zeker dat U vertrouwelijke gegevens kunt vastleggen, zonder dat de vertrouwelijkheid wordt geschaad ?

Uiteraard is dat deels een kwestie van organisatie, van procedures, van beveiliging, van toetsing en van ethiek. Voor een deel echter heeft dat ook te maken met de databasetechnologie die wordt gebruikt. Het grootste deel van de infomatie, of het nu persoonlijke gegevens zijn, email, tekstdocumenten, spreadsheets, presentaties, video-opnamen, podcasts, sms-berichten en messagingsessies, komt in grote databases terecht. Deze databases worden veelal datawarehouses genoemd.

Laten we eens wat nader ingaan op deze datawarehouses, en dan uiteraard zoals het is gedefinieerd door één van de geestelijke vaders ervan, Bill Inmon . Datawarehouses in deze zin bestaan al vanaf ongeveer 1980. In deze periode hebben ze een evolutie doorgemaakt, waarbij echter de essentie behouden is gebleven. Inmon zelf spreekt over de huidige generatie datawarehouses als Datawarehouse 2.0, waarschijnlijk in analogie met Web 2.0. Deze datawarehouses bevatten, in aanvulling op de specifieke transactiegegevens, (bewerkte) ongestructureerde gegevens in verschillende vormen, metadata, zowel aangaande zakentransacties als aangaande de gebruikte informatietechnologie, (te bewerken) online gegevens, referentiegegevens en gegevens over de ‘live span’ van de opgenomen gegevens.

Continue reading →

ODF of OpenXML ?

ODF of OpenXML ?

Het nieuws is vol van een bestandsformatenstrijd. Een strijd tussen twee formaten die beide gebaseerd zijn op XML en beide de markt voor kantoorautomatiseringsssoftware bestrijken. Het ene formaat, OpenDocument Format (ODF), voortkomende uit de open source-beweging; het andere, OpenXML, het product van de partij die de betreffende markt al zeker een decennium domineert, Microsoft. ODF is een gepubliceerde ISO-standaard: ISO/IEC 26300:2006: Open Document Format for Office Applications v.1.0. OpenXML is onlangs vastgesteld als een ECMA-standaard en wordt voorgedragen voor ISO-certificering. Microsoft zet al haar aanzienlijke marketingmacht in om Open XML te promoten; ODF heeft veel backers, maar er wordt weinig kapitaal besteed aan de marketing, omdat het formaat in principe van niemand is. Het bestandsformaat wordt steeds meer gebruikt dankzij de ISO-certificering ervan. De argumenten voor het gebruik van beide formaten concentreren zich op open standaard, interoperabiliteit en duurzaamheid. Laten we die argumenten successievelijk eens doorlopen om te zien in hoeverre beide formaten daaraan voldoen.

Continue reading →

Researching the future

Researching the future

HP staat de laatste tijd wat minder positief in het nieuws, gezien het schandaal dat voortvloeide uit de machtsspelletjes binnen de Raad van Bestuur van het bedrijf. Dat neemt niet weg dat de Research and Development-afdeling van het bedrijf een globale faam heeft opgebouwd met onderzoek dat, net als dat van rivaal IBM, zich voornamelijk richt op de toekomst. Op het ‘what could be’. Naast product-gerelateerd onderzoek, wordt met name onderzoek gedaan naar technologieën die op langere termijneen rol kunnen spelen. Want zekerheid bestaat uiteraard niet: er vindt, net als bij andere R&D-afdelingen van bedrijven, veel onderzoek plaats naar technologie die nooit in de praktijk zal worden gerealiseerd. HP maakt nooit bekend wat jaarlijks aan dit soort onderzoek wordt besteed, maar minder dan een miljard dollar zal het zeker niet zijn. Dat zijn fikse investeringen, maar het onderzoek leidt tot grote aantallen patenten en octrooijen die er uiteindelijk toe leiden dat het geïnvesteerde kapitaal dubbel en dik wordt terugverdiend.

Continue reading →

Open Source: implicaties van oplossingsgerichte samenwerking

Open Source: implicaties van oplossingsgerichte samenwerking

Open Source is vooral bekend geworden als een software-ontwikkelingsmodel. In de Nederlandse Wikipedia wordt dat sterk benadrukt. Het is ‘computerprogrammatuur waarvan de broncode in te kijken en te veranderen is’. De Engelse Wikipedia benadert ‘open source’ veel breder: het ‘describes practices in production and development that promote access to the end product’s sources. Some consider it as a philosophy, and others consider it as a pragmatic methodology. Before open source became widely adopted, developers and producers used a variety of phrases to describe the concept; the term open source gained popularity with the rise of the Internet and its enabling of diverse production models, communication paths, and interactive communities. Subsequently, open source software became the most prominent face of open source’.

Continue reading →

X-forms: interactieve internetformulieren

X-Forms: interactieve internetformulieren

Internetformulieren vormen de hoeksteen van e-handel en e-bestuur, al is dat in die laatste sector blijkbaar nog niet helemaal bekend. De toenemende vraag naar betere formulieren met een hogere gebruikersinteractiviteit hebben ertoe geleid dat Xforms (eXtensible Forms) zijn ontwikkeld door de W3C (World Wide Web Consortium).

Xforms zijn ontworpen met de oude Html-formulieren in het achterhoofd en met de ogen sterk gericht op de toekomst van internet. Html-formulieren maken geen onderscheid tussen het doel en de presentatie van een formulier. Dit zorgt ervoor dat formulieren niet één op één hergebruikt kunnen worden op verschillende apparaten. Sterker nog, Html- formulieren kunnen alleen getoond worden in een browser. XForms vormen een XML-formaat voor de specificatie van user interfaces, vooral voor webformulieren. XForms kunnen echter ook in een ‘standalone’ manier worden gebruikt om iedere wenselijke user interface te beschrijven, en zelfs simpele en eenvoudige gegevensverwerkende activiteiten uit te voeren. Xforms zijn opgedeeld in verschillende logische delen die afzonderlijk verantwoordelijk zijn voor wat een formulier dient te doen en hoe een formulier moet worden getoond. Deze strikte scheiding zorgt ervoor dat hetzelfde formulier op dezelfde wijze getoond kan worden in verschillende media. Bij het ontwerp van het formulier hoeft men dus niet langer rekening te houden met het uiteindelijke medium dat verantwoordelijk is voor de presentatie.

Continue reading →

Onachtzaamheid

Onachtzaamheid

Opnieuw komt gevoelige informatie zomaar in het nieuws. We leggen de nadruk op ‘opnieuw’. Er gaat geen week voorbij of we horen over verlies of diefstal van gegevens, vaak met een privacy of veiligheidslabel. Voorbeelden zijn er voldoende; laten we er eens een paar noemen (in chronologische volgorde, en zeker niet volledig):

* 8 oktober 2004: Officier van Justitie Joost Tonino zet zijn defecte privé computer bij het grofvuil omdat deze het door een virus niet meer zou doen. Op de computer, door een taxichauffeur toegespeeld aan Peter R. de Vries, stond zeer gevoelige informatie over de relatie tussen de georganiseerde misdaad en de vastgoedsector, de beursgang van internetprovider WorldOnline, de effectenfraude van Cor Boonstra, de gewelddadigheden tussen twee Amsterdamse taxibedrijven en de verdachten in de Clickfondszaak;

* Februari, april en mei 2005: respectievelijk de Bank Of America, Ameritrade en Times Warner raken back-up tapes kwijt, met privacy-gevoelige gegevens van honderdduizenden klanten;

Continue reading →

Verwachtingenmanagement

Verwachtingenmanagement

Onderzoeksbureau Heliview constateert in een onderzoek onder 700 managers dat Nederlandse bedrijven ruim 25 % teveel aan personeel in dienst hebben, omdat de IT-investeringen niet de gewenste resultaten hebben. Het onderzoek concentreerde zich op de vraag hoe efficiënt het proces van informatiebevraging, mutatie en uitwisseling tussen afdelingen en processen binnen organisaties verloopt. De meeste ondervraagde managers was ontevreden over de voordelen die de enorme investeringen in informatietechnologie hebben gebracht. De schattingen van de managers samen betekenen dat er in totaal zo’n 300.000 medewerkers teveel zijn, die samen jaarlijks zo rond de 9 à 10 miljard euro zouden kosten. De managers klagen er vooral over dat informatietechnologie niet waarmaakt wat wordt beloofd, dat torenhoge verwachtingen worden geschapen die vervolgens bij lange na niet worden gerealiseerd. Managers beschouwen informatietechnologie steeds meer als alleen maar een kostenpost, omdat de verwachte opbrengsten uitblijven of niet zichtbaar zijn.
Continue reading →

Informatiebeveiliging

Informatiebeveiliging

Beveiliging van informatiesystemen en van daarin opgenomen gegevens en documenten is een hot item. Er is zelfs een al weer herziene Code voor Informatiebeveiliging, waarop ook extern kan worden getoetst ! Die belangstelling is niet ten onrechte, want er gaat regelmatig het een en ander mis. Nog niet zozeer omdat wij allemaal onvoorzichtig omgaan met onze procedures, onze wachtwoorden en zo, maar ook omdat leveranciers van systeem- en toepassingssoftware het niet voor elkaar krijgen om deze zonder ‘lekken’ te leveren.

Continue reading →

Enterprise Content Management

Enterprise Content Management

Begin oktober vond in het World Trade Center in Rotterdam ECMPlaza 2005 plaats. Dit congres concentreert zich op Enterprise Content Management en het werd drukbezocht door vooral content managers van overheden en bedrijven. Enterprise Content Management is voortgekomen uit het Web Content Management op het moment dat bleek dat binnen vele organisaties zoveel websites werden geconstrueerd en gepubliceerd dat het overzicht daarover en de structuur ervan totaal verdween. Het bleek nodig om daar veel meer lijn in te brengen. Maar Enterprise Content Management groeit uit tot veel meer dan alleen coördinatie van vele websites.
Continue reading →

Opleidingen: het alpha en omega van een professie

Opleidingen: het alpha en omega van een professie

Het is onmogelijk om de volledige ins-and-outs van een kennisdomein te beheersen. Kennisdomeinen putten uit een of meerdere wetenschappen. Deze zijn de bron van de kennis die alle beroepsbeoefenaren nodig hebben om hun werkzaamheden op een verantwoorde manier uit te voeren. Opleidingen richten zich op de basiscompetenties die studenten nodig hebben om te kunnen functioneren in de dagelijkse praktijk. De laatste decennia hebben vele kennisintensieve beroepen zich gelieerd aan een wetenschappelijke of hbo-opleiding. Denk aan accountants, organisatieadviseurs, belastingadviseurs en ICT-auditors. Beroepsverenigingen stelden certificatieprogramma’s op om te een minimaal kwaliteits- en kennisniveau te waarborgen. De opleidingen zelf werden geaccrediteerd om de kwaliteit te waarborgen. De beroepsgroepen zelf zijn aan de opleidingen verbonden via adviescommissies, opleidingscommissies e.d., en werken veelal uitgebreid samen bij het vaststellen van beroepscompetenties. De eisen die voor certificatie worden gesteld waarborgen dat de opleidingen in ieder geval een minimaal kwaliteits-niveau realiseren.
Continue reading →

Het Panopticum van Bentham, ofwel: wordt het archief tot het alziende oog ? ?

Het Panopticum van Bentham, ofwel: wordt het archief tot het alziende oog ?

De Engelse filosoof en politieke radicaal Jeremy Bentham (1746-1832) is een van de grondleggers van het Utilitarianisme. Dit is de overtuiging dat het geluk van iedereen belangrijker is dan het geluk van een individu. Alle keuzes van handelingen moeten dan ook worden gemaakt in het licht van het ‘ gemiddelde’ geluk van iedereen. Het consequent en continue toepassen van deze principes geeft uiteindelijk een rechtvaardiging voor sociale, politieke en andere maatschappelijke instellingen. Invloed tijdens zijn leven had hij nauwelijks, maar John Stuart Mill en John Austin zijn sterk door hem beïnvloed. Bentham is nog steeds onder ons: gemummificeerd woont hij de vergaderingen van het college van bestuur van London University bij. Het gevolg van een wat letterlijke interpretatie van een schenking, waarin hij zijn vermogen aan de universiteit naliet op voorwaarde dat hij alle vergaderingen mocht bijwonen.
Continue reading →

Auteursrecht

Auteursrecht

Tot hoever reikt de lange arm van de muziek- en filmindustrie? Dat is een vraag die steeds actueler wordt, zeker na de uitspraak van het Amerikaanse Hooggerechtshof dat een P2P-dienst als Grokster vervolgd kan worden voor inbreuken op het auteursrecht. Dat wil nog niet zeggen dat een veroordeling volgt, maar toch….

De Europese Commissie heeft niet minder dan 8 richtlijnen uitgevaardigd die de belangen van auteursrechthebbenden moeten waarborgen in het digitale tijdperk. De machtsverhouding tussen bedrijfsleven en burgers is volledig scheef. Politici formuleren krampachtig wetten die maar één bedoeling hebben: de informatiesamenleving veranderen in een informatiewinkel, waarbij (ongeacht welke bepaling inzake privacy dan ook) het bedrijfsleven bevoegdheden krijgt om het exacte lees- en luistergedrag van iedere burger minutieus in de gaten te houden. Die benadering werkt zelfs door in de voorgestelde Grondwet van Europa: die stelt in boek II artikel 77 vast dat intellectueel eigendomsrecht een mensenrecht is dat sterke constitutionele bescherming verdient. Een sterkere devaluatie van de term mensenrecht is nauwelijks mogelijk.

Continue reading →

Vakblindheid

Vakblindheid
Wat mij in de afgelopen jaren zo vaak is opgevallen is hoe breed ons vakgebied is. Informatiebeheer en informatieverwerking zijn domeinoverstijgend. Informatievoorziening is binnen organisaties onontkoombaar. Iedere medewerker heeft er mee te maken, is het niet om oude dossiers op te sporen dan toch wel om een ingewikkelde zoekactie via Internet uit te voeren of een documentenbase te bouwen. Informatici, bedrijfs- en bestuurskundigen, archivarissen, documentair informatieverzorgers, informatie-architecten: allen houden zich bezig met de organisatie van de informatievoorziening. En geen enkele organisatie heeft geen archief, geen databeheer, geen informatiestromen, geen informatie-architectuur.

Continue reading →

Transparantie

Transparantie
‘De processen van de overheid moeten transparant zijn.’

Dat is een stelling die de laatste jaren sterk aan kracht heeft gewonnen. De ideeën daarachter zijn duidelijkheid. Doorzichtige overheidsprocessen. Duidelijkheid voor de burger. Inzicht in het handelen van de overheidsorganen in het publieke (en uiteraard ook in het niet-zo-publieke) domein. Werken op basis van een één-loket-gedachte. Werken vanuit een interactieve website. Hoe uitdagend dit is, hoe noodzakelijk ook om de burger en zijn overheid als gelijke partijen te kunnen beschouwen: de realisering hiervan is uiterst moeilijk. Dat wordt wel eens gebagatelliseerd: het beeld bestaat immers dat met informatietechnologie alles mogelijk is.

Continue reading →

Kennismanagement

Kennismanagement
‘Kennismanagement’ is in korte tijd een van de sleutelwoorden in het zaken- en manage-mentcircuit geworden. In de (populaire) literatuur uit die circuits lezen we niet anders meer, dan dat ‘kennis’ tot een cruciale factor in de organisaties van vandaag de dag is geworden. Er wordt voortdurend over ‘corporate knowledge’ en het managen daarvan gesproken. Maar wat wordt nu onder ‘kennis’ verstaan ? Dat blijft in de meeste publicaties zeer onduidelijk. Bibliotheek en archief, datawarehouses en databases, menselijke ‘kennis’. Een van de om-schrijvingen die ik onlangs onder ogen kreeg omschrijft ‘kennis’ simpelweg als ‘informatie die een meerwaarde heeft voor de organisatie’.
Continue reading →