De Europese Unie wil dat overheden meer doen om hun gegevens beschikbaar te stellen voor het grote publiek, dat ze vervolgens voor allerlei doeleinden mag gebruiken. Ook data van de Europese Unie zelf zullen beschikbaar worden gesteld.

Dat heeft Eurocommissaris Neelie Kroes, verantwoordelijk voor de portefeuille Digitale Agenda, maandag bekendgemaakt. De Europese Commissie wil een richtlijn uit 2003 aanpassen, zodat in principe alle gegevens die met belastinggeld worden betaald, mogen worden hergebruikt voor commerciële en niet-commerciële doeleinden.

De algemene regel moet volgens de EU worden dat informatie mag worden hergebruikt, behalve als er copyright van derden op rust. Dankzij de maatregelen moeten burgers en organisaties informatie van de overheid op een andere manier kunnen inzetten, bijvoorbeeld informatie over het weer, over energie-uitstoot of bepaalde statistieken.

Daarnaast mogen overheden van de Europese Commissie niet meer geld vragen dan noodzakelijk voor verzoeken om informatie en moet informatie worden aangeleverd in gangbare formaten, die door een computer kunnen worden verwerkt. Dat moet ertoe leiden dat burgers, organisaties en bedrijven makkelijker met overheidsinformatie aan de slag kunnen. ‘Belastingbetalers hebben al voor deze informatie betaald, het minste wat we kunnen doen is het teruggeven’, aldus eurocommissaris Kroes.

De Europese Commissie zegt zelf het goede voorbeeld te gaan geven met een eigen portaal, waarop informatie van alle EU-instellingen wordt gepubliceerd die vrij mag worden hergebruikt. Daarnaast komt er de komende twee jaar per jaar 100 miljoen euro beschikbaar om onderzoek naar dataverwerking te ondersteunen. De maatregelen moeten een economische boostvan 40 miljard dollar opleveren.

De nieuwe richtlijn rond open data moet in 2013 volledig in nationale wetgeving worden opgenomen en bevat voorschriften hoe overheden de statistische en andere informatie, die ze nu nog voor zichzelf houden, beschikbaar moeten stellen aan het publiek. Denk aan demografische en geografische data, maar ook aan tram- en bustijden en tarieven aan hun loketten. Voor bedrijven met het juiste businessplan kan dergelijke informatie een goudmijn blijken, als die eenmaal wordt verpakt in pakweg een slimme smartphone app.

Kroes verwijst naar lidstaten, die al voorop lopen met het opengooien van hun databases. Op data.gov.uk staat al behoorlijk wat informatie bij elkaar, die ook al in de eerste apps voor smartphones wordt geëxploiteerd. Crime Spy UK is een voorbeeld: gebruikers kunnen in de gaten houden hoe de criminaliteit in de buurt zich ontwikkelt. UK Pharmacy lijkt nuttiger: waar is de dichtstbijzijnde apotheek? En nog een waarop we in Nederland wachten: Roadworks Database.

Vorige week opende Frankrijk een nationaal ‘open data’-portaal en België zette die stap vorige maand. Dat gaat de Europese Commissie echter niet snel genoeg. Kroes hield een jaar geleden een betoog ten faveure van ‘open data’. Dit leidt tot transparantere overheden en slimme ontwikkelaars en bedrijven kunnen nieuwe informatie en kennis maken van die ruwe data.