28 april 2007

Het Unified Office Format (UOF) is een door Chinese wetenschappers ontwikkelde open standaard voor 'office'-applicaties. Het bevat tekstverwerkings-, presentatie- en spreadsheet-onderdelen, en is volledig beschreven. Het bestandsformaat gebruikt XML, alle bestaande webstandaarden en slaat de content op in een ZIP-gecomprimeerde bestandscontainer, net zoals het OpenDocument Format (ODF) en Office Open XML (OOXML) dat doen. De werkgroep die de Chinese standaard heeft geproduceerd is in januari 2002 met haar werkzaamheden begonnen. Het eerste concept ervan werd in december 2005 gepubliceerd. De werkgroep is open, met publieke vergaderingen, gelijkheid van stemmen, terwijl de standaard vrij te gebruiken is. Op een conferentie georganiseerd door het Chinese ministerie van Handel op 17 april (het nieuws kwam wat laat bij ons binnen) heeft de topman van Sun Microsystems, Scott McNealy, voorgesteld om (wat hij noemde) de nummers 2 en 3 van 's werelds office formaten (ODF en UOF) samen te voegen (of in ieder geval naadloos te laten samenwerken), om zo de strijd met Microsoft's bestandsformaten meer effectief te kunnen aangaan. McNealy's voorstel is naar alle waarschijnlijkheid het eerste signaal van een belangrijke ODF-partij van de bereidheid in het ODF-kamp om met een van de expanderende standaarden uit Azië samen te werken.

Het streven naar harmonisatie tussen de twee bestandsformaten is niet nieuw. Zowel de Chinese regering, het bedrijfsleven en het hoger onderwijs daar hebben het idee actief nagestreefd. In november 2005 is het Open Standaarden Laboratorium van de Technische Universiteit van Beijing een eenjarig onderzoek begonnen naar de mogelijkheid van technologische en sociale harmonisatie tussen de beide formaten en de voorstanders daarvan. Het onderzoeksresultaat was subtiel, in evenwicht en duidelijk. Na uitgebreid gesproken te hebben met ODF-architecten en vertegenwoordigers van IBM werd door het laboratorium geconcludeerd dat harmonie mogelijk was door 'bi-directional conversion between the ODF and UOF document formats'. Maar die conclusie ging niet zover een fusie van beide formaten voor te stellen. De redenen daarvoor zijn te vinden in het document dat het Laboratorium samenstelde en dat zich vooral richtte op het maken van conversieschema's tussen de beide formaten. Zonder dat argument direct te noemen leidt het document, in ieder geval voor degenen die de problematiek kennen, tot de conclusie dat UOF het superieure bestandsformaat is. Het UOF-schema wordt als veel meer gestructureerd beschreven, meer flexibel, terwijl sommige onderdelen van ODF meer arbitrair lijken. Terwijl de XML van ODF-documenten stijlen, layout-elementen en presentatie op de eerste plaats zet, legt de UOF document structuur meer nadruk op functie en context. Hyperlinks en 'embedded objects' hebben in UOF prioriteit en zijn niet, zoals in ODF onderdeel van de 'body' van het document. Gevolg van deze prioriteitsbverschillen is dat vertaling tussen de beide formaten niet eenvoudig is. Maar, zoals het laboratorium benadrukt, niet onmogelijk. Ook een OASIS technische commissie hield zich bezig met een eventuele harmonisatie om 'to evaluate the OpenDocument 1.1 specification against the Chinese linguistic, cultural, business, academic, government, technical and similar requirements with special consideration given to how UOF meets these requirements'. De commissie wilde ook 'propose other recommendations regarding what steps should be taken for the purpose of harmonizing UOF and OpenDocument'. Het verschil is echter groot. Het wordt als volgt beschreven: 'For instance, every UOF document makes a first-order distinction between text, presentation, spreadsheet, graph, and math data. Think of a UOF document as universal across all applications in its office suite, so its spreadsheet and its presentation graphics application essentially produce the same XML document, when viewed in terms of first-order categories. Thus, a layout element description for something like a 'table' might be completely different for the spreadsheet section of a UOF document than a 'table' for the text section, and the two descriptions could co-exist within the same document. Meanwhile, 'text' and 'table' are first-order categories in ODF, so the contents of a table could pertain to the word processor document or to the spreadsheet portion – same table, different contents. For ODF, the application is called upon to map the table properties to whichever program in its office suite happens to be open at the time'. En, zo schrijft het rapport van het laboratorium: 'Different with ODF, UOF schema redefined many elements in [a] different namespace. And some of the element is limited to use in particular type of document… So it is hard to set up a mapping of namespace between ODF and UOF. And for some namespaces imported into ODF, there is no corresponding element in UOF'. Er bestaat dus een groot contextueel verschil tussen de 'mindset' van een UOF- en een ODF-ontwikkelaar. Wat in ODF gebruikt wordt als een attribuut van een element (bv. vet, onderstreept, cursief, markeren e.d.), wordt door UOF als een element an sich gezien. Een UOF document is dan ook veel meer in staat nieuwe en verschillende sub-elementen te verwerken. Het rapport van de Chinezen doet geen enkele subjectieve uitspraak over de kwaliteit van de twee formaten. Maar het wordt wel duidelijk dat een harmonizatie niet moet leiden tot een aanpassing van UOF. De onderliggende principes daravan zijn namelijk volledig transparant en overtuigend. Waarom doet McNealy nu het voorstel tot een 'harmonisatie' ? Hij is persoonlijk uitgenodigd voor deze conferentie. Het lijkt er dus op dat zijn verzoek niet volledig unilateraal is. Hoewel het al van groot belang is als er plug-ins worden ontwikkeld die beide formaten laten samenwerken, bestaat juist daarom de mogelijkheid van een samengaan van beide formaten. Het biedt de Chinese regering de mogelijkheid de westerse wereld te tonen dat China haar plaats onder de zon heeft, ook in ICT-opzicht. En het zou Microsoft hoofdpijn bezorgen, ook al iets waar de Chinezen niet rouwig om zullen zijn.