12 januari 2009
De Koninklijke Bibliotheek gaat alle in Nederland uitgegeven boeken, kranten en tijdschriften digitaliseren en toegankelijk maken. Ook zal de vindbaarheid worden verbeterd van het bibliotheekmateriaal – gedrukt en digitaal – van alle publiek toegankelijke bibliotheken. Hiertoe zal worden samengewerkt met zowel wetenschappelijke als openbare bibliotheken. Dat staat in het nieuwe Beleidsplan van de KB. Gezien de veranderingen in de informatiesector wil het publiek op eenvoudige wijze toegang tot catalogi van bibliotheken en digitale informatie, zoals gedigitaliseerde boeken en kranten. Hiervoor is samenwerking met andere bibliotheken en erfgoedinstellingen essentieel. Gezamenlijk kan gewerkt worden aan de opbouw van één Nederlandse digitale bibliotheek, waarbij op verschillende manieren toegang wordt geboden tot wetenschappelijke en culturele erfgoedcollecties. Via het digitale depot (e-Depot) van de KB kunnen wetenschappelijke en overige publicaties aan iedere geïnteresseerde beschikbaar worden gesteld. Voor de wetenschappelijke publicaties vindt hiervoor overleg plaats met de betreffende uitgevers.
In een interview legt KB-directeur Bas Savenije uit waarom de nationale bibliotheek heeft gekozen voor en bredere dienstverlening: 'Mensen moeten ook bij de KB terecht kunnen als ze eenmalig op zoek zijn naar bepaalde informatie, zonder wetenschappelijk doel, of als ze een algemene culturele belangstelling willen bevredigen. Vandaar dat we ons ook sterker richten op samenwerking met de Openbare Bibliotheeksector. In een verbeterde informatie-infrastructuur samen met de UB's en OB's houdt het ook niet op bij de wetenschappelijke informatievoorziening. Zo hopen we ook mensen te kunnen bedienen die uit zichzelf niet zo snel bij de KB of een UB langs zouden gaan. Daarin moet het e-Depot ook een rol gaan spelen. Maar daarvoor is dus wel overleg met uitgevers nodig, om te regelen dat we voor diverse gebruikersgroepen iets mogen doen met dat materiaal uit het e-Depot. Nu is dat contractueel nog niet toegestaan. Met Elsevier is nu een pilot afgesproken dat we digitale documentleverantie uit het e-Depot mogen doen. Dat wekt vertrouwen dat uitgevers langzamerhand bereid zullen zijn over alternatieven voor het leenverkeer te praten, maar dan wel liefst met één partij; en niet met 14 afzonderlijke. De KB biedt daarbij een back-office dienst voor UB's maar ook voor openbare bibliotheken die dan een soort front-office kunnen worden voor de informatie die via de KB verkregen wordt'. Naast het verbeteren van de toegang tot informatie, is het van belang dat informatie ook op langere termijn – ondanks allerlei technologische wijzigingen – behouden blijft. Het duurzaam opslaan van digitale informatie is complex en vergt veel onderzoek. De KB blijft – evenals in voorgaande jaren – nationaal en internationaal actief in het zoeken naar technische mogelijkheden om digitale informatie duurzaam op te slaan om daarmee ook toegang voor de toekomst te garanderen.Bij het punt digitalisering van de collectie benadrukt Bas Savenije nog eens dat digitaliseren duur is. Om die digitalisering in het voorgenomen tempo uit te voeren, moet een herschikking van middelen plaats vinden, maar zelfs dan is structureel nog 2 miljoen Euro per jaar extra nodig. 'Dit geld is nodig voor de kosten van digitale opslag. Dit is duurder dan men zich vaak realiseert. Als dat geld er niet komt, zal noodgedwongen in een lager tempo gedigitaliseerd moeten worden. Oorspronkelijk was voorzien dat tegen 2020 nieuwbouw of externe magazijnruimte nodig zou zijn om de groei van de fysieke collectie op te vangen. Intussen verwacht ik dat dat op die termijn nog niet nodig zal blijken. Maar het daarvoor door de overheid begrote geld hebben we dus wel hard nodig voor de duurzame opslag van de digitale collectie. Opslag en duurzaam bewaren kosten veel geld, of het nu fysiek is of digitaal'. Dat is een verfrissend geluid, al lijkt het niet zo. Meestal wordt er nogal denigrerend gedaan over de kosten van digitalisering. Het is goed dat eindelijk ook een reeel kostenaspect doorklinkt….
