15 december 2009
NOIV helpt de Denen met de organisatie van het gebruik van open standaarden in bestuurlijke omgevingen. De Denen zijn op dit moment verwikkeld in een felle discussie over de aanpak van open IT door de overheid. Één van de struikelblokken zijn de open bestandsformaten, die door overheden en overheidsinstanties zouden moeten worden gebruikt. ODF en OXML (in origine ontwikkeld door Microsoft, maar door dat bedrijf vervolgens genegeerd in de eigen software) spelen in die discussie een kernrol. Het Nederlandse ministerie van Economische Zaken deelt de opgedane kennis en ervaring rondom het actieplan Nederland Open in Verbinding (NOiV) met Denemarken. Een woordvoerder van EZ bevestigt dat er contact is. 'Wij hebben alle informatie over NOiV gedeeld. Het gaat dan om wat we doen, hoe we omgaan met open standaarden, de opzet van het programmabureau NOiV, de 'comply' or 'explain'-regel, dat soort zaken'. Deze kennisdeling gebeurt op verzoek van Denemarken, vertelt de woordvoerder van staatssecretaris Frank Heemskerk. Eerder is al een formele kennisuitwisseling opgezet met België. Het is wel te hopen dat het wispelturige handelen van de overheid niet als voorbeeld wordt gesteld, want het beleid in werkelijkheid omzetten blijkt toch wel erg problematisch.
De woordvoerder meldt dat 'open overheids-IT her en der al aan de orde is in Europa. Maar wij hebben het al: echt beleid ervoor, een raamwerk.' Tja, achter de feiten aanlopen en vervolgens concluderen dat je voorop loopt. Het ministerie heeft zeker nog nooit gehoord van de open source- en open standaardinspanningen van Frankrijk. Waarschijnlijk iets teveel 'hands on' en te weinig beleidsmatig. Gelukkig erkent de woordvoerder wel dat er nog werk aan de winkel is. Dat is eufemistisch: staatssecretaris Heemskerk heeft begin deze maand toegegeven dat het twee jaar oude actieplan nog niet vlot. 'Het glas is halfvol'. Dit als gevolg van het voortdurend afzwakken van NOiV, het voortdurend niet ingrijpen op verstorende activiteiten, het in de praktijk volledig negeren van de uitgangspunten van het actieplan en de continue drogredenen die worden vermeld om het actieplan niet uit te voeren, te temporiseren of uit te stellen. Het hulpverzoek van Denemarken is eigenlijk ook niet echt ingegeven door de Nederlandse ervaring. Het Scandinavische land is verwikkeld in een flinke politieke rel over de aanpak voor open IT. IDG Denemarken weet te melden dat politici sterk verdeeld zijn over de openheid van de eigen IT. De oppositie, die vóór ODF is, eist van de regering dat er een beslissing wordt genomen. Dat moet dan in januari 2010 worden gedaan door het Parlement. De Deense minister van Economische Zaken heeft echter voorgesteld het besluit over het open bestandsformaat voor de overheid uit te stellen, tot 2011. De minister zegt die tijd te gebruiken om OOXML opnieuw te bestuderen en om een conferentie over standaarden te beleggen. Zo lang dit duurt, heeft Denemarken dus twee standaarden. Toch een herhaling van zetten, lijkt mij…. Ook hier zien we, denk ik, de verkeerde discussie: de terechte vragen over de transparantie of openheid van informatieinfrastructuren worden teruggebracht tot een detaildiscussie over twee (gestandaardiseerde en dus open) bestandsformaten. Het verbloemt waar het om gaat. Een keuze voor OXML wordt gedragen door de misplaatste idee dat dan simpelweg doorgegaan kan worden met het gebruik van de ingeburgerde Microsoft-software. Het ironische is, dat de keuze voor ODF dat eerder bewerkstelligt dan die voor OXML. De nieuwste Microsoft-software kent het OXML-bestandsformaat niet als een native-formaat. 't is vreemd, maar niet anders. De discussie zou eigenlijk moeten gaan over het gebruik van open standaarden. En dat zijn er veel meer dan alleen deze bestandsformaten. Die garanderen niet dat de IT open is, die kunnen hooguit garanderen dat bestanden leesbaar blijven (en ook dat is niet gegarandeerd!). De fundamentele discussie over open infrastructuren wordt niet (of nauwelijks) gevoerd, ook niet in Nederland. Het NOiV zou dat eens op de agenda moeten zetten….
