27 oktober 2008
Staatssecretaris Heemskerk is niet verbaasd dat weinig ambtenaren bekend zijn met het Open Document Format. Er moet duidelijk een campagne komen om het documentformaat onder de aandacht te brengen. Dat schijft hij in zijn schriftelijke antwoord op Kamervragen van Arda Gerkers. Die toonde zich verbaasd over de uitkomsten van een enquête van MarketCap onder ambtenaren. Daaruit bleek dat de meeste ambtenaren geen flauw benul hebben van ODF. Met de bekendheid van het actieplan NOiV is het nog droeviger gesteld. Heemskerk wijst er op dat ODF vóórdat NOiV begon 'vermoedelijk laag' was. Hij vindt de tot nu toe bereikte bekendheid van het formaat bij overheden, rond de 50 procent, 'geen slecht resultaat'. Wel is het duidelijk dat voor de realisatie van NOiV meer investeringen in kennis en bewustwording noodzakelijk zijn. 'Daarom start dit najaar een op invoering van ODF gerichte actie, overheidbreed, waarin veel aandacht worden gegeven aan de bekendheid van ODF bij ambtenaren', zo schrijft Heemskerk. Verdere details hierover ontbreken nog, maar hierbij is waarschijnlijk een belangrijke rol weggelegd voor de pas benoemde ambassadeur Open Standaarden en Open Source, Erik Gerritsen. En wellicht in samenwerking met Adobe Nederland en de OpenDoc Society. Over de 'acties voor het actieplan' zelf is Heemskerk niet ontevreden, want die zijn 'voortvarend opgepakt en gemonitord'. Heemskerk zal nog voor kerst een uitgebreide rapportage over de voortgang van het actieplan naar de Tweede Kamer sturen.
Volgens het actieplan NOiV ondersteunen rijksdiensten vanaf april 2008 ODF en gaan mede-overheden die open standaard per 1 december 2008 voor documentcreatie en -bewerking gebruiken. De bekendheid van het formaat echter is niet zo groot dat dit streven realiseerbaar is (geweest). De bedoeling van een open standaard voor documenten is vooral interoperabiliteit. Het moet niet uitmaken op welke computer, onder welk besturingssysteem en in welke applicatie een document is gemaakt om het te kunnen openen. De ODF open standaard is ontworpen als leverancieronafhankelijk documentformaat, met name om interoperabiliteit in de documentgenererende fase mogelijk te maken. Een andere open standaard voor documentuitwisseling is PDF, wat in 1993 door Adobe als een bestandsformaat op de markt is gebracht, vergezeld van een gratis viewer voor alle besturingsplatformen. PDF is in de afgelopen 15 jaar tot de de facto standaard geworden voor het uitwisselen van niet-muteerbare documenten. In juli 2008 is het bestandsformaat open geworden als een formele ISO-standaard(ISO 32000). PDF is een zeer rijk bestandsformaat, dat voor vele verschillende soorten documenten (tekst, tekeningen, foto's, presentaties e.d.) als uitwisselingsformaat geldt. Met PDF is het bijvoorbeeld mogelijk vectordiagrammen van een CAD-tekening te blijven presenteren als rijke vectoren zonder ze te converteren naar rasterdata. Bovendien zorgt PDF dat metadata, commentaren, correcties en dergelijke in hun oorspronkelijke vorm blijven bestaan. Adobe is de enige leverancier die al die extra's op zo'n manier aan een document weet te binden dat zij (veel) later nog op een wellicht nog onbekend computerplatform in originele staat zijn te reproduceren. De XML-bestandsformaten als ODF en OOXML kunnen dat wellicht ook, maar die zekerheid is minder groot. Speciaal voor archiveringsdoeleinden heeft Adobe PDF/A ontwikkeld en gestandaardiseerd als ISO 19005). ODF en PDF kunnen goed als een tandem opereren: ODF voor creatie en voor collaboratieve doeleinden, PDF voor distributie en archivering. Distributie, omdat PDF speciale eigenschappen heeft om bijvoorbeeld te bepalen wat iemand mag doen met een document (alleen lezen, kopiëren, wel of niet printen, dat soort zaken); dergelijke eigenschappen ontbreken in ODF. En de rol van OOXML ? Waarschijnlijk zal die rol worden beperkt tot het mogelijk maken om oude Microsoft-formaten te kunnen blijven lezen. Waar helemaal niets mis mee is, maar wat anders is dan waarvoor het eigenlijk is ontwikkeld. Maar die rol lijkt voor de hand nu Microsoft zich bereid heeft verklaard ODF te gaan ondersteunen.
