30 oktober 2008
Bij de inkoop van software door overheden gaat het vaak mis. Tegen Europese richtlijnen in noemen overheden in hun tenders een specifieke applicatie of de naam van een leverancier. Dat blijkt uit een onderzoek, uitgevoerd in opdracht van de Europese Commissie. Het onderzoek van UNU-MERIT, een onderzoeksbureau van de Verenigde Naties en de Universiteit Maastricht, werd vorige week maandag openbaar gemaakt in Malaga, tijdens de Open Source World Conference. De Europese Commissie probeert al lnge tijd overheden aan te zetten tot gebruik van open source.Dit onderzoek past in die strtegie. In Nederland was het evenmin rooskleurig. Als voorbeelden geven de onderzoekers de gemeente Hoogeveen, die vraagt om Microsoft Office, de Nederlandse Bank, voor IBM- en Microsoft-software, het rekencentrum van Defensie DTO voor diensten van IBM, de Belastingdienst, voor een exclusief contract met SAP en het ministerie van Landbouw, vragend naar Oracle. Een rondgang langs duizend overheidsinstellingen in de EU toont aan dat voor 33 procent ervan compatibiliteit met het bestaande IT-systeem het belangrijkste is. UNU-MERIT-onderzoeker Rishab Ghosh: 'This implicit vendor-lock in means that a tender, meant to last for only five years, leads to a contractual relation lasting ten, fifteen years or more'.
De onderzoekers keken naar 3615 softwaretenders van overheidsinstellingen in de EU. In 36 procent daarvan wordt gevraagd naar Microsoft, 20 procent noemt Oracle, 12 procent vraagt om IBM, 11 procent SAP en 10 procent Adobe. 'It is like requesting the latest Volkswagens and then expecting that everyone can sell these. We all know only Volkswagen dealers can do so', zo zegt Ghosh. De hoge kosten van de overstap naar alternatieve software zijn de voornaamste reden om in een tender de applicatie of de leverancier te specificeren, blijkt uit het rapport. In Malaga manoeuvreert de vertegenwoordiger van het project van de Europese Commissie, Karel De Vriendt, voorzichtig. 'These tenders could be protested against, and if necessary the tendering organisations could be taken to court'. Dat gebeurt echter niet. Met protesteren jagen de bedrijven hun klanten tegen zich in het harnas. Daar bij is protesteren door gediscrimineerde bedrijven veel te kostbaar en tijdrovend. Het levert niets op. Valentijn Sessink, medeoprichter van de Amsterdamse open-sourcedesktopspecialist OpenOffice, zinkt de moed in de schoenen. 'Alle overheidstenders maken nog steeds deze fout. Ik heb er de afgelopen maanden slechts een gezien die zich netjes beperkte tot technische specificaties. Gemeenten vragen schaamteloos om Microsoft XP of Vista. Hallo overheid: dit is géén eerlijke markt'. Het ministerie van Economische Zaken ziet het rapport als een steun voor het beleid om overheden aan te sporen meer open standaarden en open source te gebruiken. Overheden moeten bij IT-inkoop open standaarden gebruiken of een zeer goed verhaal hebben waarom dat niet kan, aldus het ministerie. Een woordvoerder voegt er aan toe dat de spelregels binnenkort nog eens rondgestuurd worden naar alle overheidsinstellingen. Arda Gerkens wil het ministerie van Binnenlandse Zaken gaan vragen hoe het zit met overheidsdesktop GOUD. 'Ook die tender is toegeschreven naar Microsoft. Zo komen we dus nooit van die erfenis af. Het is goedkoop op de korte termijn, maar duur op de lange termijn'.
